Błędy w angielskim? Wykorzystaj je na swoją korzyść

Czy zdziwi Cię, jeśli powiem, że w wielu polskich szkołach na lekcjach języka angielskiego większy nacisk kładzie się na perfekcję niż na rozwijanie autentycznego zrozumienia języka i pasji do jego używania?

Chociaż teoretycznie edukacja powinna dążyć do wszechstronnego rozwoju ucznia, w praktyce często dominuje presja na perfekcję i zaliczone egzaminy, a nie na umiejętności komunikacyjne. Błędy w angielskim odgrywają dużą rolę w nuace i mogą przyspierzyć postęp. Oczywiście, bardzo dokładne "polerowanie" języka ma swoje miejsce, ale ja zajmuję się tym z kursantami na wysokim poziomie zaawansowania. Według mnie komunikacja powinna być celem numer jeden w początkowych i środkowych fazach nauki języka obcego.

Co mówią badania?

Choć popełnianie błędów może wydawać się nieintuicyjne w procesie opanowywania języka, umożliwienie uczniom swobodnej komunikacji i negocjowania znaczenia jest kluczowe dla sukcesu. Uczeń, który dużo mówi, nawet z błędami, znacznie szybciej nabiera pewności siebie w prawdziwych sytuacjach niż ktoś, kto mówi niewiele, bo boi się popełnić błąd. W podejściu komunikacyjnym nauczyciel ma za zadanie jednocześnie zachęcać uczniów do wypowiadania się i udzielać korekty w sposób, który nie zakłóca komunikacji (np. Brandl, 2008).

To oznacza, że jeśli uczeń powie: „I go shopping last night”, skuteczniej będzie odpowiedzieć:„Oh, that’s great you went shopping. What did you do after?”niż:„Nie! Mówi się 'went shopping'! Użyj czasu przeszłego!”

Ta pierwsza reakcja zachęca ucznia do kontynuowania wypowiedzi, natomiast druga może sprawić, że przestanie mówić, zacznie się zastanawiać nad błędem i w przyszłości zniechęci się do dalszej komunikacji. Oczywiście nauczyciel nie powinien powtarzać każdej wypowiedzi ucznia w taki sposób, ale ta technika może być skutecznym sposobem na udzielenie informacji zwrotnej, jednocześnie uznając treść wypowiedzi.

Korzyści wolności popełniania błędów w angielskim potwierdzają także badania psychologiczne. Wskazują one, że uczniowie, którzy podejmują się zadania przed pełnym jego opanowaniem, lepiej zapamiętują nowe informacje (np. Kornell i in., 2009; Moser i in., 2011).Podobne badania w kontekście nauki języków sugerują, że popełnianie błędów aktywuje w mózgu szerszą sieć powiązanej wiedzy, co przekłada się na lepsze wyniki (Guzmán-Muñoz, 2020).

Najlepsze sposoby na... błędy w angielskim i ich popełnianie!

Jako doświadczony lektor języka angielskiego uważam, że kluczowe są dobra relacja, autentyczność i chęć do komunikacji. Tworzę środowisko zajęć oparte na wzajemnym zrozumieniu i rozwoju, bez oceniania. Nauka przebiega w sposób praktyczny, wokół tego, co naprawdę interesuje, tylko w innym języku. To daje mi przestrzeń do uważnej obserwacji i planowania rozwoju moich kursantów na podstawie błędów, które wyłapuję.

Ale jeśli uczysz się bez komfortu, który daje nauka z lektorem i nie masz nikogo, kto zrobi to dla Ciebie, proszę zastosuj poniższe metody. Pomogą Ci one wykorzystać własne błędy i przyspieszyć naukę:

1. Prowadź dziennik błędów (tzw. noticing journal) Po każdej swojej rozmowie zapisz 2–3 błędy, które się pojawiły, oraz ich poprawne wersje. Nie muszą to być duże pomyłki, wystarczą drobiazgi, które chcesz zapamiętać. Świadome „zauważenie” błędu bardzo wzmacnia pamięć i sprawia, że szybciej zaczynasz używać poprawnych form.

2. Zamień błędy w grę – „Error Bingo” Przygotuj listę typowych błędów, które czasem popełniasz (np. „he go” zamiast „he goes”). Podczas mówienia odhaczaj te, które się pojawiły, im mniej, tym lepiej! Jeśli uczysz się z kimś, możecie uczyć się w parze i wspierać nawzajem. Nauka staje się wtedy lżejsza i mniej stresująca.

3. Ćwicz na odwrót – zaplanuj błąd Zaskakująco skuteczna metoda! Poproś kogoś o napisanie krótkiego tekstu, na przykład e-maila, celowo zawierającego błędy. Następnie postaraj się je odnaleźć i poprawić.To ćwiczenie zmusza do refleksji nad tym, co naprawdę jest poprawne, a przy okazji uczy dystansu do własnych błędów.

4. Nagraj siebie i odsłuchaj później Nagraj 1–2 minuty swojej wypowiedzi, ale nie analizuj jej od razu. Odsłuchaj po kilku godzinach lub następnego dnia. Z dystansem dużo łatwiej zauważyć błędy, bez stresu i presji.

5. Wytłumacz coś komuś (nawet sobie samemu) Kiedy zrozumiesz poprawną wersję zdania, spróbuj ją komuś wyjaśnić, partnerowi językowemu, znajomemu lub... sobie. Na głos: „Powinno być has gone, bo mówimy o skutku w teraźniejszości.” To wzmacnia zrozumienie i zapamiętanie.

6. Nie poprawiaj wszystkiego od razu – zasada „drugiego razu” Nie każdy błąd trzeba od razu korygować. Jeśli uczysz się z kimś, poczekaj i zobacz, czy się ten sam błąd powtórzy się. Jeśli tak, wtedy warto zastanowić się nad nim. Dzięki temu utrzymasz płynność i nie będziesz rozpraszać parntera detalami.

Dlaczego to wszystko działa?

Badania pokazują, że najskuteczniej uczymy się wtedy, gdy próbujemy, popełniamy błędy, dostajemy informację zwrotną i mamy czas na refleksję.To podejście rozwija świadomość językową, buduje odwagę i pozwala utrwalić nowe struktury na długo.

Zamiast unikać błędów, warto nauczyć się je rozpoznawać, rozumieć i wykorzystywać.Dzięki temu nauka staje się przyjemniejsza, mniej stresująca i przynosi realne efekty.

Innymi słowy, jeśli celem jest komunikacja, błędy są na drugim planie. I właśnie tak wygląda prawdziwe życie, prawda?

Jeśli potrzebujesz pomocy i chcesz zacząć wykorzystywać swoje błędy na swoją korzyść, daj mi znać, a z przyjemnością Ci w tym pomogę.

Grzegorz S.